iraniturk

چكيده

عنوان اين پايان نامه عبارتست از:«مباني عرفان نظري درتأويلات عبدالرزاق كاشاني»

تحقيق حاضرازپيش گفتار،سه بخش ويك نتيجه تشكيل شده است.

درپيش گفتاربه بيان برخي ازابعاد وجوانب موضوع ،اهميت آن ،اهداف وانگيزه هاي تحقيق ، مسئله اصلي، فرضيه ،روش تحقيق ،نوع منابع استفاده شده وبرخي ازدشواري هاي كارپرداخته شده است.

بخش اول به بيان حيات كاشاني ورفع ابهامات ،اشتباهات وتناقضاتي كه درباره نام وزندگي وآثار او به وجود آمده پرداخته وتحقيق مبسوطي درزمينه اثبات تشيع اين طلايه دارعرفان شيعي صورت گرفته است.دراين تحقيق پس ازاستخراج آياتي كه درشأن اهل بيت عليهم السلام تأويل شده ،شبهات موجود دربرخي ازكتب ايشان نيز بررسي ودرادامه به تطبيق آراء كاشاني با مختصات شيعي چون نفي جبر و اختيار، رجعت، عصمت و غيره پرداخته ايم. يكي از نكات مهم ديگر كه در اين بخش مطرح است، ارائه آثار كاشاني به ترتيب زمان نگارش آنها و نيز صحت انتساب كتاب « تأويلات » به ايشان مي باشد.

در بخش دوم پس از نگاهي به تاريخ تفسير و تأويل، به معرفي و توضيح اين دو اصطلاح كليدي، تبيين جايگاه هر كدام  و نيز وجوه اشتراك و افتراق آنها پرداخته و در ادامه به سير اجمالي تأويل نگاري، نحله هاي تأويلي و تفاوتهاي آنها با يكديگر و سپس به نامهاي ديگر حوزه تأويل نگاري مانند اشاره، فهم، استنباط، تفسير،‌ تلقي و مس، كشف و غيره پرداخته و از اين ميان اصطلاح « تأويل عرفاني» را به عنوان تعريفي جامع و مانع برگزيده ايم. پس از آن مباني تأويل عرفاني را در پنج بخش:مباني عمومي ( قرآن و حديث) ، جامعه شناختي، زبان شناختي و مباني نظري و عملي پي گرفته و در ادامه نيز به تاييد اين مباني توسط كاشاني و ارائه ملاكهاي تأويل عرفاني توسط ايشان اشاره شده است.

 بخش سوم، بخش اصلي تحقيق است كه در آن تمامي آياتي كه موضوعات عرفان نظري در آنها مورد تأويل قرار گرفته،‌ به مثابه « فرهنگ موضوعي تأويل عرفان نظري» گرد هم آمده و مورد ترجمه قرار گرفته اند. در اين بخش تمامي آيات تأويل شده مربوط به هر يك از مباني عرفان نظري از قبيل: وحدت وجود، وحدت و كثرت، اسماء و صفات الهي، اعيان ثابته، انسان كامل، حقيقت محمديه، ولايت،فيض اقدس و فيض مقدس و غيره در ذيل موضوع آن و براساس ترتيب آيات طبقه بندي شده اند. كه ميتواند راهنماي جامعي براي نشان دادن مباني عرفان نظري در آيات قرآن باشد.

از نتايج مهم اين بحث، علاوه بر اثبات تشيع كاشاني و صحت انتساب كتاب تأويلات به ايشان، اين است كه جناب كاشاني به واسطه شخصيت علمي وعرفاني والا و جامعيت كم نظيرش و با رعايت ملاكهاي تأويل عرفاني و بدون عدول از اصول و قواعد تفسير ظاهري، از قبيل مباحث لغوي و ادبي و صرف و نحو عربي، به خوبي از عهده تأويل آيات الهي و تطبيق مسائل عرفاني با آنها برآمده و با خامه شيواي خود چنان تصويري چشم نواز و دلنشين از حقايق الهي نگارگري كرده كه كمتر عارفي را توفيق اينچنيني دست داده است.

اميد است اين تحقيق، با همه نواقص و ناشايستگي هايش، توانسته باشد برخي از ابعاد موضوع را روشن ساخته و به درك بهتر آن كمك كند.

فهرست مطالب

چكيده پايان نامه……………………………………………………………………………..1

پيش گفتار………………………………………………………………………………….3

بخش اول : ………………………………………………………………………………..9
حيات ، مذهب و آثاركاشاني

بخش دوم :……………………………………………………………………………….47
مباني تأويل عرفاني ازمنظر كاشاني

بخش سوم :………………………………………………………………………………71
فرهنگ موضوعي مباني عرفان نظري كتاب تأويلات القرآن الكريم

ضمائم : ……………………………………………………………………………….401
جداول ونمودارهاي درصد فراواني آيات تأويلي

فهرست منابع و مأخذ…………………………………………………………………….409
Abstract

جهت دانلود فايل كليك كنيد

فرضية تحقيق:
«سورة مباركة بروج ، بيان اختصاري سرنوشت اقوامي خاص، اثر تربيتي عمده اي دارد.»
سؤالات تحقيق:
1-    اصحاب الاخدود چه گروهي بودند؟
2-    شكنجة مسلمانان در صدر اسلام براي چه هدفي صورت پذيرفته بود؟‌
3-    اثر بيان اختصاري داستان فرعون و ثمود در اين سوره چيست؟‌
4-    اثر اين سوره بر تربيت اخلاقي جوامع چگونه است؟
پيشينة تحقيق:
اكثر تفاسيري كه تا انتهاي قرآن به تفسير سور قرآن پرداخته اند، به تفسير اين سوره نيز پرداخته اند.

چكيده اي در مورد سورة بروج:
سورة بروج مكي است و بيست و دو آيه دارد.
بيان آيات اين سوره مشتمل بر انذار و بشارت است ،‌و در آن به سختي كساني را انذار كرده كه مردان و زنان مسلمان را به جرم اين كه به خدا ايمان آورده اند شكنجه مي كنند. نظر مشركين مكه كه با گروندگان به رسول خدا(ص) چنين مي كردند، آنان را شكنجه مي كردند تا از دين اسلام به شرك سابق خود برگردند.
بعضي از اين مسلمانان صبر مي كردند و برنمي گشتند و لو شكنجه به هر جا كه خواست برسد. و بعضي برگشته و مرتد مي شدند و اينها افرادي بودند كه اينها افرادي بودند كه ايمان ضعيفي داشتند، همچنان كه در آية “ وَمِنَ النّاسَ مِن يَقول امنا بِالله فاذا اوذي في الله جَعَل فتنه الناس كعذاب الله، وَ مِن الناسُ مِن يعبد الله علي حرف فَاِنَّ اصابَه خير اطمَان به وَ اِن اصابته فتنه انقلب علي وَجهَهُ ” به وضع آنان اشاره مي كند. خداي سبحان در اين آيات قبل از اينكه اشاره اي به اصحاب اخدود مي كند و اين خود تشويق مؤمنان به صبر در راه خداي تعالي است، دنبال اين داستان، اشاره اي هم به سرگذشت لشكريان فرعون و ثمود دارد، و اين ماية دلخوش رسول خدا و وعدة نصرت به آن جناب و تهديد مشركين است و اين سوره به شهادت سباق آياتش درمكّه نازل شده است .
در كل اين سوره به دو بخش مي تواند تقسيم شود: بخش اوّل: پيروان اخدود (‌از آية يكم تا شانزدهم ) و بخش دوّم : حديث سپاه (از آية هفدهم تا بيست و دوّم) در بخش اول اين سوره قسم به ستارگان و روز موعود و شاهد و مشهود است و جواب اين قسم در آية چهارم آمده كه به اصحاب اخدود و لعنت فرستاده شده  تناسب نامگذاري اين سوره به سورة بروج نيز به تناسب سوگندي است كه در آية اوّل آمده است.
اهميت اين سوره:
اين سوره بيست و دو آيه دارد و رسول خدا (ص) فرمود،‌هر كس سورة بروج را بخواند خداوند به عدد هر روز آدينه و روز عرفه كه در دنيا بوده ده حسنه براي او بنويسد و هر كس در نماز فريضه بخواند، موقف حشروي با انبياء مرسلين باشد.
از مصباح كفعمي است: كسيكه اين سوره را در رختخواب بخواند يا موقع بيرون رفتن از منزل ، خانه و اثاث البيت و اهل و عيال همه محفوظ مانند .
روي هم رفته اين سوره، سوره استقامت و پايمردي در برابر فشارهايي است كه از ظالمان و مستكبران بر مؤمنان وارد مي شود و در لابلاي آن وعده نصرت الهي نهفته است.
در فضيلت اين سوره همين بس كه رسول خدا فرمود: هر كس اين سوره را بخواند، خداوند بر تعداد تمام كساني كه در نماز جمعه اجتماع مي كنند و تمام كساني كه در روز عرفه در عرفات جمع مي شوند ، ده حسنه به او مي دهد و تلاوت آن انسان را از ترسها و شدائد رهايي مي بخشد .

 

جهت دانلود فايل كليك كنيد

چكيده :

يكي از موضوعات مهمي كه در زمينه ي علوم قرآني مورد بحث قرار گرفته است فعاليت و بررسي در زمينه ي آشنايي با معجزات پيامبران را اعجاز قرآن مي باشد .

تحقيق بنده شامل چهارفصل مي باشد كه در فصل اول ، بحث لغوي و اصطلاحي و گفتار علماي غرب راجع به معجزه – اعجاز و ماهيت آن ، معجزه چيست و چگونه ممكن است ؟ شرايط معجزه … را از منابعي از جمله : مرزهاي اعجاز سيد ابوالقاسم خويي ، معجزه ي دكتر محسن شفاهي ، اعجاز قرآن در نظر اهل بيت (ع) دكتر سيد رضا مؤدب مورد بررسي قرار    داده ام .

در فصل دوم نيز معجزات نه گانه حضرت موسي (ع) از جمله : عصا، يد بيضا ، شكا فتن دريا و … را از طريق آيات قرآن ، تفاسير و كتب مختلف ، از جمله : قاوس قرآن علي اكبر قرشي ، تاريخ انبياء  ( از آدم تا خاتم ) مرحوم حسين عمارزاده و همينطور تفسير نمونه ، الميزان – مجمع البيان – جامع البيان و تفسير نور – و همچنين تأثير معجزات حضرت موسي (ع) را بر روي قوم بني اسرائيل مورد بحث و بررسي قرار داده ام .

در فصل سوم ابتدا به نبوت حضرت عيسي (ع) اشاره شده و بعد انواع معجزات آن حضرت را از طريق آيات قرآن ، تفاسير و كتب مختلف از جمله تفسير الميزان ، نمونه ، مجمع البيان و همچنين كتاب مسيحيت شناسي مقايسه اي ، و عيسي (ع) از ديدگاه قرآن مورد بررسي قرار داده ايم . فصل چهارم نيز مشتمل بر انواع معجزات پيامبر (ص) از جمله : قرآن ، شق القمر ، حركت درخت ، حنانه و …  مي باشد كه آنها را نيز از تفاسير و كتب مختلف مورد بحث و بررسي قرار داده ايم . پايان اين پروژه نتيجه مباحث گذشته است كه شامل آثار معجزه انبياء ، اهداف معجزه (اصول اعتقادي ) مي باشد .

فهرست مطالب
مقدمه     1
كليات :       2
اهميت موضوع      2
پيشينه موضوع       2
سؤالات تحقيق      2
فرضيه        2
تعريف موضوع       2
روش تحقيق      2
چكيده        4

فصل اول  : بحث لغوي اعجاز ، معجزه درلغت ، ماهيت معجزه      5
معجزه چيست ؟       6
آيامعجزه ممكن است ؟      8
آيا معجزه واقع شده است ؟      10
معجزه چگونه دلالت بر صدق آورنده آن دارد؟      11
شرايط معجزه      12
چگونه معجزه گواه بر صدق ادعاي پيامبران مي باشد؟      13
معني لغوي اعجاز      14
عجز     16
معجزه در لغت      17
گفتار علماي غرب راجع به معجزه     18
معجزه در اصطلاح      18
معجزه در اصطلاح علوم ديني     21
فاعل معجزه كيست ؟        23
اعجاز و ماهيت آن      24
اعجاز قرآن       25
اعجاز قرآن فقط از نظر اسلوب كلام يا جهتي ديگر از جهات ، به تنهايي نيست .      26
عموميت اعجاز قرآن براي تمامي افراد انس و جن      26
يك پندار غلط      28
نفي شبهات وارد بر اعجاز     29
نخستين آيه نفي اعجاز     29
دومين آيه نفي اعجاز    33
سومين آيه نفي اعجاز     36

فصل دوم : معجزات حضرت موسي (ع)     40
معجزات حضرت موسي ( ع )     42
معجزات نه گانه حضرت موسي (ع)     45
كوه « حريب » جايگاه اولين ارتباط عميق موسي (ع) با خدا      50
اثبات معجزه حضرت موسي (ع)     51
يدبيضاء     62
معجزه سوم     66
دريا شكافته شد    69
موسي به طور سينا ميرود     71
موسي همان پيامبري است كه قومش از وي درخواست كرده اند خدا را ببينند     73

فصل سوم : معجزات حضرت عيسي (ع    75
نبوت حضرت عيسي (ع)    76
انواع معجزات حضرت عيسي (ع)    78
بيان معجزات حضرت عيسي (ع) در كتاب مسيحيت شناسي     83
آيات 49الي 52 نساء( راجع به معجزات حضرت عيسي (ع)     86
اثبات معجزه دوران نوزادي ( سخن گفتن ) حضرت عيسي (ع)از منظر آيات قرآن كريم     92

فصل چهارم :بررسي معجزات پيامبر اكرم(ص)    100
انواع معجزات پيامبر(ص)     101
اعجاز قرآن     101
قرآن معجزه ادبي      103
قرآن معجزه جاوداني     103
قرآن معجزه انسان ساز     104
اثبات اعجاز قرآن از ديدگاه قرآن كريم     105
قرآن معجزه جاوداني پيامبر اسلام(ص)     107
نظر شهيد مطهري در رابطه با اعجاز قرآن      111
شق القمر    112
ذكر شق القمر در قرآن و اخبار    117
حركت درخت    125
معراج پيامبر (ص)     130
اثبات مسئله معراج و سير شبانه پيامبر (ص)    132
غيب گويي    137
غيب گويي از ديدگاه آيات قرآن كريم    139
يك پيشگويي عجيب    142
اعجاز قرآن از دريچه علم غيب    143
حنانه    145
معجزه اي ديگر    146
معجزات روايي پيامبر (ص)(8،9،10،11)    146
بررسي چند نكته:    150
آيا پيامبر (ص)بايد مطابق خواسته مردم معجزه بياورد؟    150
چرا پيامبر (ص)مطابق خواسته هاي مردم اعجاز نكردند؟    153
آيا معجزه دليل و برهان بر صحت نبوت و رسالت است ؟    155
چرا قرآن معجزه را « آيه » خوانده است؟    156
نتيجه گيري    158
فهرست منابع و مؤاخذ    160

 

جهت دانلود فايل كليك كنيد

تعريف موضوع
در اين تحقيق سعي شده است مساله سير وسياحت از منظر قرآن كريم مورد تحقيق و بررسي قرار گيرد و به مسايل جانبي از جمله اهداف، مخاطبان و مصاديق آن با توجه به كتب تفسيري و روايي و ديگر كتابهايي كه در اين زمينه نگارش يافته اند ، بپردازد.
اهميت موضوع
راجع به اهميت موضوع همين بس كه قرآن كريم در سور مختلف به طور مكرر انسانها را به سير فرا مي خواند وايشانرا به مشاهدة صنع وخلقت الهي در آفاق و انفس و همچنين عبرت گرفتن از عاقبت انسانهاي سركش دعوت مي كند.
پيشينه موضوع
در مورد موضوع مورد بحث به طور پراكنده در كتب تفسيري و نيز كتب روايي ازجمله ميزان الحكمه، وسايل الشيعه، من لايحضره الفقيه و … مطالبي بيان شده است. اما كتاب يا پايان نامه اي كه اختصاصاً به اين موضوع پرداخته باشد وجود ندارد.

روش تحقيق
با توجه به موضوع، روش اين تحقيق كتابخانه‌اي است.
محدوديت هاي تحقيق
با توجه به عدم وجود كتب مختص به موضوع تحقيق اين پروژه با محدوديت منابع روبه رو بوده است و علاوه بر آن اين تحقيق با محدوديت زماني به نگارش درآمده است.
پيشنهادات
با توجه به تحقيقات انجام شده، موضوعات بحث شده در اين پروژه هر كدام مي تواند به تنهايي موضوع يك پروژه يا پايان نامه قرار گيرد و به طور موشكافانه مورد بررسي قرار گيرند.
به نظر مي رسد براي نوآوري در اين تحقيق بايد پا را از تفاسير فراتر گذاشت و به مطالعة كتب ديگري كه به صورت علمي و كاربردي به اين موضوع پرداخته اند همت گماشت، تا از تكرار مكررات بدر آمده، گامي فراتر از آنها برداريم.

فهرست مطالب
كليات
مقدمه ………………………………………………………………………………………………………

تعريف موضوع ………………………………………………………………………………………….

اهميت موضوع …………………………………………………………………………………………..

پيشينه موضوع ……………………………………………………………………………………………

سوال اصلي………………………………………………………………………………………………..

فرضيه ……………………………………………………………………………………………………..

سوال هاي فرعي ………………………………………………………………………………………..

روش تحقيق ……………………………………………………………………………………………..

محدوديت هاي تحقيق …………………………………………………………………………………

پيشنهادات ………………………………………………………………………………………………..

چكيده ……………………………………………………………………………………………………..
تعريف مفاهيم ………………………………………………………………………

1- سفر ……………………………………………………………………………………………………

2- سير …………………………………………………………………………………………………….

3- سيح ……………………………………………………………………………………………………

4-  نفر ……………………………………………………………………………………………………

5- هجرت…………………………………………………………………………………………………
فصل اول: ديدگاه قرآن نسبت به سير وسياحت

پيشگفتار …………………………………………………………………………………………………..
الف ) اهميت و ضرورت سير در قرآن كريم ……………………………………

1- اتمام حجت ………………………………………………………………………………………….

2- هدايت بخشي ……………………………………………………………………………………….

3- پند و اندرز براي مومنان …………………………………………………………………………..

4- آيينه عبرت …………………………………………………………………………………………..
ب) مخاطبان سير در قرآن كريم ………………………………………………….

1- آل عمران  /137……………………………………………………………………………………..

2- انعام /11………………………………………………………………………………………………

3- يوسف (ع) /109…………………………………………………………………………………….

4- نحل /36………………………………………………………………………………………………

5- حج /46……………………………………………………………………………………………….

6- نمل /69……………………………………………………………………………………………….

7- عنكبوت /20………………………………………………………………………………………….

8- روم /9…………………………………………………………………………………………………

9- روم /42……………………………………………………………………………………………….

10- فاطر /44…………………………………………………………………………………………….

11- غافر /21…………………………………………………………………………………………….

12- غافر /82…………………………………………………………………………………………….

13- محمد (ص) / 10………………………………………………………………………………….

-         نتيجه ………………………………………………………………………………………………….
فصل دوم : اهداف و مصاديق سير وسياحت

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………

1- مشاهدة آيات و نشانه هاي الهي در مخلوقات و مصنوعات ………….

الف – سير آفاقي ……………………………………………………………………………………….

-         سير و مشاهده آسمانها و زمين ………………………………………………………………….

-         سير آفاقي براي مشاهده صنع الهي …………………………………………………………….

الف ) توجه به خلقت شتر ……………………………………………………………………………

ب ) زنبور عسل …………………………………………………………………………………………

-         زنبور عسل حيوان متمدن …………………………………………………………………………

-         زنبور عسل و توليد نسل …………………………………………………………………………

-         ساختمان جسماني زنبور عسل ………………………………………………………………….

ب) سير انفسي ………………………………………………………………………………………….

-         سير و تدبر در چگونگي به وجود آمدن انسان و مراحل وجودي او ……………………

2-   عبرت …………………………………………………………………………..

-         مطالعه تاريخ نوعي سير ……………………………………………………….

الف ) تاريخ چيست؟ ………………………………………………………………………………….
ب ) نقش تاريخ در زندگي انسانها …………………………………………………………………

ج ) تاريخ از ديدگاه قرآن كريم ……………………………………………………………………..

-         سير و عبرت گرفتن از اقوام پيشين ………………………………………….

-          چرا سرگذشت پيشينيان عبرت انگيز است؟ ………………………………..

-         فوايد سير در تاريخ وعبرت از گذشتگان…………………………………….

1-    كسب تجربه ………………………………………………………………………………………..

2-    تربيت ………………………………………………………………………………………………..

3-    هدايت ……………………………………………………………………………………………….

4-    كشف عوامل موثر در تعالي و انحطاط جوامع گذشته ……………………………………..

الف ) عدالت و بي عدالتي ……………………………………………………………………………

ب ) اتحاد و تفرقه ……………………………………………………………………………………..

ج ) اجرا يا ترك امر به معروف ونهي از منكر ……………………………………………………

د ) فسق و فجور و فساد اخلاق …………………………………………………………………….

-         اقوام منحط شده و علل انحطاط آنها ………………………………………..

الف ) سير در احوال قوم عاد …………………………………………………………………………

-         تاريخچه قوم عاد …………………………………………………………………………………..

-         دلايل انحطاط و هلاكت قوم عاد ………………………………………………………………

-         سرانجام قوم عاد …………………………………………………………………………………..

-         هلاكت قوم عاد درس عبرتي براي ديگر اقوام ………………………………………………

ب ) سير در احوال قوم ثمود………………………………………………………………………….

-         چرا قرآن قوم عاد و ثمود را مثال مي زند؟ …………………………………………………..

ج ) سير در احوال قوم سبأ…………………………………………………………………………….

-         هلاكت به خاطر كفران نعمت …………………………………………………………………..

3- علم ……………………………………………………………………………..

-         سير و تحصيل علم در قرآن كريم ……………………………………………………………..

-         سير و تحصيل علم در روايات ………………………………………………………………….

4- جهاد ……………………………………………………………………………

-         جهاد نوعي سير …………………………………………………………………………………….

-         جنگ موته نمونه اي از جهاد ……………………………………………………………………

-         جنگ تبوك جهادي همراه با سير ………………………………………………………………

5- هجرت ………………………………………………………………………….

-         هجرت يكي از مصاديق سير …………………………………………………………………….

-         هجرت از بلاد كفر ………………………………………………………………………………..
فصل سوم : آداب و بايسته هاي اخلاقي سفر

-         مقدمه …………………………………………………………………………………………………

-         آداب قبل از سفر ………………………………………………………………

1-    انتخاب مقصد و هدف ……………………………………………………………………………

2-     انتخاب همراه ………………………………………………………………………………………

3-    رد امانت …………………………………………………………………………………………….

4-    انتخاب جانشين و سرپرست ……………………………………………………………………
آداب زمان خروج ………………………………………………………………….

1-    تعيين زمان خروج …………………………………………………………………………………

2-     آغاز سفر با دعا و صدقه ………………………………………………………………………..
آداب حين سفر …………………………………………………………………….

1-    انتخاب رهبر ………………………………………………………………………………………..

2-    اخلاق در طول سفر ……………………………………………………………………………….

آداب رسيدن به مقصد ……………………………………………………………..

-         به جاي آوردن شكر ……………………………………………………………………………….

-         انتخاب مكان مناسب ………………………………………………………………………………

نتيجه ……………………………………………………………………………………………………….

فهرست منابع …………………………………………………………………………………………….

 

جهت دانلود فايل كليك كنيد

اين تحقيق شامل سه فصل مي باشد؛
فصل اول حج از نظر لغوي و اصطلاحي بحث شده و انواع حج و عمره هم بررسي شده است.
در فصل دوم كه سيماي حج از ديدگاه قرآن مي باشد تقريباً آيات قرآن را تا حدودي موردبررسي و دسته بندي قرار داديم همچنين آيات مربوط به بناي كعبه و تاريخچه آن و آيات مربوط به محرمات وواجبات حج نيز در اين فصل بحث شده است.
و اما در فصل سوم، اين فصل فلسفه حج مي‌باشد كه فلسفه اجتماعي ،اقتصادي و فردي معنوي را به رشته تحرير درآورده، همچنين آياتي كه مربوط به آنها درقرآن بيان شده آنها را جمع آوري كرده و در مباحث مربوط به خودشان جاي داده شده است.
ودر آخر هم يك نتيجه گيري كلي از همه مباحث تحقيق به عمل آمده است.
اميد به اين كه توانسته باشم اين عبادت بزرگ را كه اسلام و قرآن به آن اين قدر اهميت داده اند،با استناد به قرآن تا حدي براي همه روشن ومبرهن گردد.

چكيده
حج از ديدگاه قرآن داراي جايگاه خاصي مي‌باشد و داراي فلسفه و احكام و مناسك معيني مي‌باشد كه در فصول سه گانه اين پروژه به چشم مي‌خورد.
در فصل اول حج از نظر لغوي و اصطلاحي بحث شده و معلوم شد كه معناي لغوي حج يعني قصد زيارت و آهنگ مي‌باشد و معناي اصطلاحي آن انجام مناسك خاص در زمان و مكان خاص مي‌باشد.
و نيز اشاره شد كه جج داراي انواعي همچون تمتع، قِران و افراد است.
فصل دوم سيماي حج از ديدگاه قرآن است در اين فصل به تاريخچه بناي كعبه و اهميت آن واصل وجوب حج پرداخته وسپس آيات اعمال و مناسك ، محرمات مانند :جدال وفسوق، صيد وشكار كردن و… مي‌باشد.
در دنباله نيز به واجبات حج شامل طواف، قرباني كردن، سعي وصفا ومروه و.. پرداخته شده است.
فصل سوم : فلسفه حج مي‌باشد كه در اين قسمت ابتدا به فلسفه فردي، معنوي، اجتماعي و اقتصادي آن پرداخته شده است.
در بخش اول آن خودسازي و تقريب به خدا وبعضي از اسرار اعمال بحث شده .
در بخش دوم كه اجتماعي مي‌باشد در مورد هماهنگي و وحدت ويكپارچگي مسلمانان مي‌باشد.
در بخش سوم كه در مورد فلسفه اقتصادي حج مي‌باشد اين طور به نظر مي‌رسد كه حج باعث رشد ورونق مادي و اقتصادي مي‌باشد و در جوامع اسلامي حج، حافظ منافع دنيوي و اخروي امتهاي اسلامي مي‌شود.

فهرست مطالب

عنوان  ………………………………………………………………….. صفحه

كليات

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. 1

تبيين موضوع …………………………………………………………………………………………. 3

اهميت و ضرورت موضوع ………………………………………………………………………. 3

پيشينه موضوع ……………………………………………………………………………………….. 4

پرسشها وفرضيات ………………………………………………………………………………….. 5

چكيده ……………………………………………………………………………………………………. 6

فصل اول : حج از نظر لغوي واصطلاحي انواع آن

حج در لغت …………………………………………………………………………………………….. 8

حج در اصطلاح ………………………………………………………………………………………. 9

شرافت زماني حج…………………………………………………………………………………….. 9

اهميت و آثار حج …………………………………………………………………………………….. 10

انواع و اقسام حج و عمره ………………………………………………………………………… 13

تمتع از نظر لغوي واصطلاحي ………………………………………………………………….. 14

كيفيت حج تمتع ……………………………………………………………………………………….. 14

حج افراد ………………………………………………………………………………………………… 17

حج قران…………………………………………………………………………………………………. 18

عمره مفرده و تمتع ………………………………………………………………………………….. 18

عمره از نظر لغوي و اصطلاحي ………………………………………………………………… 19

عمره مفرده و اعمال آن …………………………………………………………………………… 20

ميقات احرام عمره مفرده …………………………………………………………………………. 20

فرق عمره مفرده با عمره تمتع ………………………………………………………………….. 21

نتيجه ……………………………………………………………………………………………………… 22

فصل دوم : سيماي حج از ديدگاه قرآن

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. 24

واژه حج در قرآن ……………………………………………………………………………………. 24

تاريخ مكه ………………………………………………………………………………………………. 27

نامهاي مكه: ……………………………………………………………………………………………. 29

1-   مكه ………………………………………………………………………………………………….. 29

2-   بكه …………………………………………………………………………………………………… 29

3-   بيت العتيق …………………………………………………………………………………………. 30

4-   بيت المعمور ………………………………………………………………………………………. 30

5-   مسجد الحرام …………………………………………………………………………………….. 31

6-   بيت الحرام ………………………………………………………………………………………… 32

7-   ام القري ……………………………………………………………………………………………. 33

8-   بلد الامين ………………………………………………………………………………………….. 34

دليل پيدايش كعبه ……………………………………………………………………………………. 34

تاريخچه مبناي كعبه ………………………………………………………………………………… 35

زمان ساختن بناي اوليه كعبه ……………………………………………………………………. 39

وجوب و ضرورت حج……………………………………………………………………………… 41

آياتي در مورد ادله وجوب حج و عمره ……………………………………………………… 41

مستطيع كيست؟ ………………………………………………………………………………………. 43

1-   استطاعت مالي …………………………………………………………………………………… 44

2-   استطاعت عقلي …………………………………………………………………………………… 44

3-   استطاعت بدني …………………………………………………………………………………… 45

4-   استطاعت زماني………………………………………………………………………………….. 45

5-   استطاعت امنيت …………………………………………………………………………………. 45

دعوت به حج اكبر ……………………………………………………………………………………. 49

محرمات

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. 52

محرمات احرام ……………………………………………………………………………………….. 52

1- فلسفه صيد ……………………………………………………………………………………….. 53

كفاره صيد و شكار بر فرد محرم ……………………………………………………………… 55

حكم شكار كردن حيوانات دريايي و صحرايي …………………………………………….. 57

حكم شكار بعد از احرام …………………………………………………………………………… 59

2- حكم جدال وفسوق كردن ……………………………………………………………………. 60

كفاره جدال …………………………………………………………………………………………….. 60

3- حرمت مباشرت…………………………………………………………………………………… 61

قرآن اثر اجتناب از محرمات را چنين بيان كرده …………………………………………. 62

واجبات

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. 66

طواف …………………………………………………………………………………………………….. 67

احكام طواف …………………………………………………………………………………………… 67

سعي صفا و مروه …………………………………………………………………………………… 68

احكام صفا و مروه ………………………………………………………………………………….. 70

عرفات ……………………………………………………………………………………………………. 71

وقوف در مشعرالحرام …………………………………………………………………………….. 73

رمي جمرات ……………………………………………………………………………………………. 76

قرباني ……………………………………………………………………………………………………. 78

فلسفة قرباني ………………………………………………………………………………………….. 78

1-   كمك رساني به اهل حجاز يك اصل مي باشد. ……………………………………….. 79

2-    قرباني از شعائر الهي است. ……………………………………………………………….. 79

3-   كمك به مستمندان و سيركردن آنها ……………………………………………………… 80

4-   رسيدن به تقواي الهي …………………………………………………………………………. 81

حلق و تقصير كردن ………………………………………………………………………………… 82

فضيلت حلق ……………………………………………………………………………………………. 83

حكم حلق و زمان آن ……………………………………………………………………………….. 84

نتيجه ……………………………………………………………………………………………………… 85

فصل سوم : فلسفه حج

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. 88

1- فلسفه فردي و معنوي

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. 90

بعد معنوي حج ……………………………………………………………………………………….. 91

حج و كسب معرفت …………………………………………………………………………………. 92

انسان و خودسازي …………………………………………………………………………………. 93

عبادت حج، عبادتي بي رياست……………………………………………………………………. 96

بعد معنوي مناسك و اعمال حج و تأثير آن بر فرد ………………………………………. 97

بعضي از اسرار حج ………………………………………………………………………………… 99

اسرار صفا و مروه …………………………………………………………………………………. 99

راز طواف كردن ……………………………………………………………………………………… 99

سرحلق ………………………………………………………………………………………………….. 100

نتيجه ……………………………………………………………………………………………………… 103

2- فلسفه اقتصادي

بعد اقتصادي حج …………………………………………………………………………………….. 105

اهداف و آثار تجاري و اقتصادي حج ………………………………………………………… 107

ديدگاه قرآن نسبت به بعد اقتصادي حج …………………………………………………….. 109

ديدگاه قرآن در مورد واژه منافع و نظر مفسران در آن مورد ……………………… 112

قرباني عامل تقويت كننده اقتصاد جوامع اسلامي ………………………………………… 114

قرباني عامل برآوردن نياز فقيران …………………………………………………………….. 117

نتيجه ……………………………………………………………………………………………………… 119

3- فلسفه اجتماعي

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. 121

ويژگيهاي اجتماع حج ……………………………………………………………………………….. 122

محتواي اجتماعي حج و آثار آن ………………………………………………………………… 123

ديدگاه قرآن نسبت به اجتماعي بودن حج …………………………………………………… 125

خانه خدا متعلق به مردم است……………………………………………………………………. 126

قيام جهان شمول اجتماعي مسلمانان در پرتو حج ……………………………………….. 128

امنيت اجتماعي مسلمانان ………………………………………………………………………….. 130

حج تراكم قوه متكثره در نقطه واحده است. ………………………………………………… 131

نتيجه………………………………………………………………………………………………………. 133

نتيجه گيري كلي ………………………………………………………………………………………. 134

فهرست منابع ………………………………………………………………………………………….. 135

جهت دانلود فايل كليك كنيد